مخاطرات فرونشست در بناهای تاریخی هنوز پایش نشده است
تاریخ انتشار: ۲۰ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۸۶۹۲۰
انتشار تصاویری از عمیقتر شدن بحران فرونشست در حوالی «نقش رستم» و «تخت جمشید» در ماههای اخیر و حالا گزارش هشداردهنده رییس بخش زلزلهشناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و شهرسازی درباره نرخ سرسامآور فرونشست در ایران، نگرانی درباره وضعیت بناها و محوطههای تاریخی را که در معرض این بحران قرار گرفتهاند، تشدید کرده و این پرسش را پیش آورده است که آیا میزان مخاطرات فرونشست در بناها و محوطههای تاریخی سنجیده شده و تدبیر در اینباره چه بوده است؟
پاسخ مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافتها و محوطههای تاریخی وزارت میراث فرهنگی به این پرسش ایسنا این است که «تأثیر فرونشست آنی نیست و در طول زمان خودش را نشان میدهد و مکانیزمهای پایش آن هم در پروژههای مستمر است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
او اضافه کرد: قرار است در همایشی که به مناسبت روز جهانی بناها و محوطههای تاریخی در سمنان برگزار میشود، موضوع بهرهگیری از فناوریهای نوین در این حوزه بررسی شود. فرونشست موضوع ملی بوده و امید است در سال پیش رو با افزایش آگاهی و دانش عمومی، شرایط پایش را فراهم کنیم.
داوری معتقد است ما اکنون در مواجهه با فرونشست رفتار واکنشی داریم نه کنشی؛ یعنی عامل بیرونی است که نسبت به آن واکنش داریم.
مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافتها و محوطههای تاریخی همچنین گفت که در قالب دستورالعملی که تابع قانون مدیریت بحران تدوین شده است، در تلاشیم تا برنامه حفاظت را در چارجوب تکالیف و ظرفیتها تدوین کنیم. تأثیرات بحرانهایی مثل زلزله آنی است و باید هوشیارتر با آن مواجه شد، ولی تاثیر فرونشست در طول زمان خود را نشان میدهد که در پایش و برنامهریزی باید هوشیاری بیشتری داشت.
این اظهارات درحالی گویای آن است که بناهای درخطر فرونشست و یا میزان مخاطرات فرونشست برای بناهای تاریخی هنوز پایش نشده است که محمد درویش ـ پژوهشگر و کنشگر محیط زیست ـ در اسفندماه ۱۴۰۲ هشدار داد بخش بزرگی از دشت مرودشت که شامل قلمرو بزرگ پاسارگاد، تخت جمشید و نقش رستم میشود با فرونشست بیش از ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتری مواجه است و هنگامی که فرونشست زمین از ۴ میلیمتر عبور میکند، باید در اسرع وقت ستاد بحران تشکیل شود.
او معتقد است اصل این ماجرا به فعالیت چاههای کشاورزی این بخش بازمیگردد. همچنین وجود سدهای درودزن، ملاصدرا و سیوند در بالادست این دشت باعث شده است تا جریان حوزه آبشناسی حوزه کر و سیوند مختل شود.
با این حال، فاطمه داوری پاسخ درباره پایش وضعیت فرونشست در مرودشت و میزان مخاطرات آن برای محوطههای تاریخی پاسارگاد و تخت جمشید، را به زمانی موکول کرد که دادهها در این باره تخصصی و کاملتر شده باشد.
درباره نزدیکتر شدن فاصله فرونشست به تخت جمشید بارها هشدار داده شده است؛ در پاییز سال گذشته رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی دانشگاه شیراز تاکید کرد که برداشت آبهای زیرزمینی و کشت محصولات کشاورزی تا محدوده مشخصی از پایگاه جهانی تخت جمشید باید ممنوع شود؛ چرا که برداشت بیرویه آب در دشت مرودشت به نابودی آثار باستانی این منطقه منجر خواهد شد.
بر اساس مطالعاتی که دانشگاه شیراز روی دشت شیراز و مناطق دیگری از فارس انجام داده است، شکافی که در سالهای گذشته روبهروی صفه تخت جمشید و در فاصله ۲۵۰ متری آن ایجاد شده بود، ۲۰۰ متر طول و یک متر عرض و عمق داشت. چند شکاف نسبتاً عمیق نیز در فاصله ۵۰۰ متری تخت جمشید ایجاد شده که نه تنها بر شدت نگرانیها افزوده، بلکه زنگ هشدار را برای گسترش این شکافها و فرونشستها و بلعیده شدن سازه باستانی تخت جمشید به صدا درآورده است.
محمد ثابت اقلیدی ـ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس ـ اما چاره کار را در انتقال آب از خلیج فارس به استان فارس میداند و گفته است این اقدام باعث بینیاز شدن زمینهای زراعی به سفرههای زیرزمینی شده و در نتیجه از فرونشست بیشتر زمین در تخت جمشید، جلوگیری خواهد شد.
او همچنین گفته است: ما دنبال این هستیم که بتوانیم در منطقه مرودشت و پاسارگاد، یکسری انشعاباتی را به کشاورزان اختصاص بدهیم و بنا داریم که هم صنایع از این ابر پروژه منتفع شوند و هم بتوانیم در مرودشت و پاسارگاد برای کشاورزان تامین اعتبار کنیم. ما میخواهیم از این شبکه آبرسانی استفاده کنیم تا چاههای غیرمجاز را به حدقل برسانیم و به امرار معاش مردم هم به عنوان ولی نعمت ما، خدشهای وارد نشود.
طبق گفته فاطمه داوری - مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافتها و محوطههای تاریخی وزارت میراث فرهنگی - ایکوموس (شورای بینالمللی بناها و محوطه های تاریخی) از سال ۲۰۲۰ میلادی برنامه سهسالهای را آغاز کرده است که «میراث مقاوم در برابر بلایا و درگیریها، آمادگی، واکنش و ارزیابی» نام دارد. ایکوموس به دنبال برنامه برای رو در رویی با بلایای طبیعی و منازعات است. همچنین در سال ۲۰۲۴ مصادف با شصتمین سال تدوین «منشور ونیز»، ایکوموس قرار است به وجههها و کارکردهای مختلف این منشور بپردازد و دنبال خوانش دانش تمدن بشری برای برونرفت از بحرانهای اقلیمی و طبیعی است و از کشورها انتظار دارد برداشت و گردآوری تخریبها و شناخت مخاطرات و ظرفیت سنجش شرایط را انجام دهند و ورود به دانش سنتی را مد نظر داشته باشند. ایکوموس همچنین به کشورها توصیه کرده است میزان خسارت ناشی از بحرانهای تاریخی را سنجیده و پالایش کنند و همکاری بین ذیمدخلان و بخش مدیریت بحران و مخاطرات طبیعی و آمادگی برای رویارویی با آن را بررسی کنند.
هرچند طبق اظهارات مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافتها و محوطههای تاریخی وزارت میراث فرهنگی، این برنامه در دستور کار ایران قرار گرفته است، اما با توجه به رخدادهای فرونشست که به تازگی نیز در تهران تجربه شده و در مرودشت و همچنین اصفهان، با وجود تعدد آثار تاریخی ملی و جهانی، وضعیت سرسامآور و بحرانی گزارش شده، بهتر است ایران برای پایش مخاطرات فرونشست در نزدیکی بناها و محوطههای تاریخی و برنامهریزی در اینباره سرعت عمل بیشتری نشان دهد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: تخت جمشيد محوطه جهانی پاسارگاد فرونشست زمین فرونشست در تخت جمشید مدیریت بحران طبیعی بناهای تاریخی فرونشست در مرودشت نقش رستم فرونشست در تهران ماه رمضان دفاع مقدس جنگ تحمیلی نوروز ۱۴۰۳ بافت ها و محوطه های تاریخی مدیرکل حفظ و احیای بناها بناها و محوطه های تاریخی محوطه های تاریخی مخاطرات فرونشست میراث فرهنگی تخت جمشید
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۸۶۹۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عملیات آبرسانی به ۶ روستای درمیان آغاز شد
مراسم کلنگزنی و آغاز عملیات طرح آبرسانی به ۶ روستای شهرستان درمیان به همت خیّران جمعیت هلال احمر استان تهران آغاز شد.
کاووسی مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان جنوبی در این مراسم با بیان اینکه ۲۲ هزار و ۵۰۰ متر شبکه توزیع آب آشامیدنی در این طرح اجرا میشود گفت: خیّرین موسسه خیریه نیکگامان جمشید تهران در طرح نذر ملی خدمت، با همکاری جمعیت هلال احمر استان تهران ۲۹۷ انشعاب لوله آب را برای ۶ روستای محروم شهرستان درمیان تهیه و تحویل دادهاند.
او افزود: روستاهای تقندیک، سرشآباد، کلاته نظر، دونخی، قیک و مود علیا از جمله روستاهای دارای تنش آبی هستند که در این طرح از نعمت آب آشامیدنی بهره مند میشوند.
کاووسی با بیان اینکه با اجرای ۲۲ هزار و ۵۰۰ متر شبکه توزیع و اجرای ۲۹۷ انشعاب لوله آب، ۲۹۷ خانوار از نعمت آب برخوردار میشوند، عنوان کرد: برای تأمین اعتبار این طرح ۳۵ میلیارد ریال از سوی موسسه خیریه نیکگامان جمشید تهران و ۸٠ میلیارد ریال از سوی شرکت آبفا سرمایهگذاری شده است.
باشگاه خبرنگاران جوان خراسان جنوبی بیرجند